"Araçlar insanları değil, insanlar araçları kullanmalıdır…”
Ehliyetsinavihazirlik.com

TRAFİK ADABI NEDİR?

trafik adabı

2016 Yılı itibariyle MEB tarafından sürücülük eğitimi müfredatına eklenen olan Trafik adabı konusunu sizler için inceledik. Trafik adabı dersi, teorik eğitime ek olarak 4 ders saati olmak üzere  eklemiştir. Trafik adabı alanından 6 soru soru sorulacaktır. 

Trafik adabı, bir topluluktaki ya da ülkedeki insanların trafik içinde hem kendilerine ve hem de birbirlerine karşı davranış şekilleridir. Trafik psikologları, yaşam tarzı ile araç kullanmanın ilişkili olduğunu belirtmektedirler. Diğer bir deyişle, insan nasıl yaşarsa, öyle araç kullanır.

Trafik adabı açısından olayı özetlemek gerekirse, bir toplumdaki kişiler birbirlerine nasıl davranıyorlarsa trafik ortamında da aynı adap içinde davranırlar.

Trafikte pozitif bir trafik kültürü oluşturmak için her yere EDS takmak, her noktaya polis koymak çözüm olmayacaktır. Sürücüler, polisin veya herhangi bir ceza unsurunun olmadığı durumlarda yine kurallara uymayacaktır. Gönül ister ki sürücüler ceza için değil, gerçekten toplumsal düzenin getirdiği beraber yaşama, saygı, sevgi, edep, adap gibi unsurları dikkate alarak kurallara uysun.

Örnek Trafik adabı soruları için tıklayınız.

Meb tarafından yayınlanan trafik adabı ders notları için tıklayınız.

TRAFİKTE KADINLARA YAPILAN NEZAKETSİZLİKLER:

Bu yazıyı hazırlarken bir bayan olarak ilk aklıma gelen kadına saygı unsurunun günlük hayatta nasılsa trafik ortamında da aynı çizgide olduğunu söyleyebilirim. Türkiye'de bayan sürücü olmak çok zor. Yaşı kaç olursa olsun erkek sürücüler karşıdaki sürücünün bayan olduğunu anladıkları anda yapmadıkları saygısızlık kalmıyor. Özellikle büyük şehirlerde, araç trafiğinin yoğun olduğu yerlerde gerçekten ölçü yok.

SELLEKTÖRLERİN KULLANIMI:

Trafikte çok karşılaşılan hatalı kullanımlardan diğeri uzun lambaların kullanımıdır. Uzun lambalar aydınlatmanın yetersiz olduğu yerlerde kullanılır. Karşıdan araç geliyorsa kullanmak yasaktır. Görüyoruz ki sürücüler her yerde kullanmaktan çekinmiyor. Karşıdan gelenin gözlerine vuran uzun ışıklar hem dikkat dağıtıcıdır, hem de diğer araç sürücünün yoldaki hakimiyetini azaltabilir.  Bir araç sollanacağı zaman öndeki aracı uyarmak için selektör yapılması normaldir. Sollama bitene kadar uzunlar açılmaz.

Selektörler normalde ne için kullanılır? Esas itibariyle selektörün amacı uyarı yapmaktır ve teknik anlamda uzun ışıkların arka arkaya birkaç defa hızlıca kapatılıp-açılmasıdır.  Peki ülkemizde sürücüler selektörü ne amaçla kullanıyor?

-  Karşıdaki araca geçebilirsin demektir.

-  Karşıdaki araca dur geçme yol benimdir demektir.

-  En sol şeritteki araca, bir arkadan gelen aracın yolumdan çekil demenin bir çeşididir.

-  Kırmızı ışıkta bekleyen bir araca arkadaki diğer bir aracın “yeşil yanmak üzere hadi uyanık ol” demenin başka bir yoludur.

-   (Bazen)Yol kenarından geçen bayanları taciz etmenin yollarından biridir. Bazen kornayla desteklenir.

-    Otoyolda giderken karşı yönden gelen araç tarafından sıkça selektör yapılıyorsa bunun taşıdığı mesaj şudur “karşıda radar var yavaş git.”

Özetle gördüğünüz gibi Türkiye’de selektör yapmanın birçok anlamı var. 

MAKAS ATMAK:

Bazı sürücülerin makas atarak egolarını tatmin ettiğine inanıyorum. Otoyollar bu tür hareketlerin yapılacağı yerler olmamalıdır. Yolların amacı insanların ulaşım hakkından faydalanmalarını sağlamaktır. Trafikte görebileceğiniz makas atan sürücüler muhtemelen psikolojik desteğe ihtiyacı olan bireylerdir. Ben yasa koyucu olsaydım kanunlara makas atan kişilerin kasıtlı adam öldürmeye teşebbüs suçundan yargılanmasını sağlayacak değişiklikler yapardım. Kimse kimsenin yaşam hakkını ve mal bütünlüğünü tehdit edemez. 

ARAÇTAN ÇÖP ATMAK:

Araç içinden çöp atmak çok saygısızca bir tavırdır. Bunun yanında doğal olarak yasaktır ve ceza gerektirir. Esasen ceza için değil, kendimizle olan barışıklık derecemizi ve kişisel bütünlüğümüzü ortaya koyar.  Hangi birimiz evimizde otururken yere çöplerimizi, izmaritlerimizi veya pet şişeleri atıyoruz?

SİNYALLERİN KULLANIMI:

Bazı sürücüler sinyalleri sadece kendilerine yol tayin etmek için kullanılan bir gösterge zannediyor. Durum öyle değil, sinyalin amacı diğer araçları uyarmaktır. Öyle bir algı var ki bir sürücü sinyal verdiği zaman diğer bir sürücü yol vermemek için hızlanmaya başlıyor bir anda. Tam tersi olması gerekirken yol vermemek için elinden geleni yapıyor.  Böyle olunca hiçbir araç sinyal kullanmıyor.  Bir gün deneyin, önce sinyal verin göreceksiniz ki arkadan gelen araç aniden hızlanmaya başlayacak ve sonra sinyal vermemeye başlayacaksınız. 

Neden sinyal önemlidir? Araç içindeyken dış dünyayı 360 derecelik bir açıyla görmeniz mümkün değildir. Tam solunuzdaki veya tam sağınızdaki araçları göremeyeceğiniz kör noktalar oluşabilir. Bu aracın ayna yapısından kaynaklanabileceği gibi diğer araçların sizin aracınıza olan yakınlığına da bağlı olabilir. Aynı zamanda geniş şeritli yollarda araç yakınınızdaysa, görüşünüzün dışında kalabilir. En güzeli sinyal vermeyi kendiniz için bir alışkanlık haline getirmenizdir. Yol boş bile olsa sinyal verin bu bir ayıp değil, edepsizlik değil veya adap ve görgü kurallarına ters bir tutum değildir.

ARAÇTA YÜKSEK SESTE MÜZİK DİNLEMEK:

Tüm insanların kendileriyle aynı duyguları yaşadığını düşünen sürücüler tarafından gerçekleştirilen yüksek sesle müzik dinleme eylemi diğerleri tarafından esasen rahatsız edici ve saygısızca bir davranış olarak algılanabilir. Yüksek sesle müzik dinlemek, araç içindeki sürücü tarafından algılandığı gibi dışarıdaki insanlar tarafından aynı şekilde algılanmamaktadır. Bunun yanında yasaktır ve ceza gerektirir.

TRAFİK IŞIKLARININ KULLANIMI:

Trafik ışıkları sadece araçlar için değil, yayalar için de kullanılan düzenleyici bir sistemdir.  Bir sürücü trafik ışıklarına uymadığında hem yayaların hem de sırasını bekleyen diğer sürücülerin hakkını gasp etmiş olur. Bunun yanında ışık kurallarına uymamak ceza nedenidir.

Diğer ilginç bir husus ise ışıklara yaklaşırken hız düşürülmesi gerekirken çoğu sürücü ışığa yakalanmamak için hızını artırmaktadır. Kırmızı ışık yandığında birden frene basılması sonucu kazayla veya durmayıp kırmızı ışıktan geçerek diğer bir araçla ölümcül bir kazayla sonlanmaktadır. Hatta bunu abartıp kırmızı ışık yandığı halde gazı kesmeyen ve son anda frene basan sürücülerde bulunmaktadır. 

GEÇİŞ ÖNCELİKLERİ:

Kavşaklarda geçiş üstünlüğü herhangi bir araç bulunmuyorsa kavşak içindekine aittir. İnanın bunu çoğu sürücü bilmiyor. Trafikte çoğu kaza ve huzursuzluk kavşaklarda meydana geliyor.

Işıklarda yoğun trafik olduğunda, sürücü geçiş hakkı kendinde olsa bile diğer araçların geçişini engellememek için yola girmemesi gerekebilir. Fakat bunu yapamazsınız arkanızdan 100 korna sesi ve 100 selektör işareti görürsünüz. Hâlbuki geçiş hakkı sizde bile olsa bulunduğunuz kavşak sıkışıksa diğer araçları engellememek için beklemeniz gerekir.

Dar bir yolda veya eğimli yollarda geçiş hakkı en yüksek olan araç otomobillerdir. Bir bakıyorsunuz koskoca kamyon geçiş hakkını kendi kullanıyor.  Yine saygısız tavırlardan biridir ve hak gaspına örnektir.  İki araç eğimli ve dar bir yolda karşılaştığında yokuş aşağı gelenin yokuş yukarı gelene kolaylık sağlaması gerekmektedir.

Yeri gelmişken belirtelim sürekli sol şeridi kullanmak yasaktır. Kendinizi her ne kadar haklı görseniz ve hız kurallarına uyduğunuzu düşünseniz bile sol şeridi sürekli ihlal etmeyiniz. 

YAYALARIN GEÇİŞ HAKKI:

Yollarda koşan yayaları hiç gördünüz mü? Evet gördünüz. Araç içindekilerin, araç dışındakilerden tek farkları altlarında bulunan mekanik yapıdır.  Bu mekanik yapıyı bir tehdit unsuru olarak kullanmak saygısızlıktır. Yaya yoluna yaklaşan bir sürücü yaya geçmesin diye hızını arttırmaktadır. Yayalara yardımcı olmak bir vatandaşlık görevidir. İnsana yakışan bir tavırdır. Özellikle okul geçitlerinde 8-9 yaşındaki çocukların birden yola atladığı gerçeği varken bunun eğitimini almış sürücülerin çok dikkatli olması gerekmektedir. Buna dikkat etmek için okul geçitlerinde trafik polisi veya görevli öğrenci olmasını beklemeyiniz.

TAKİP MESAFESİ:

Öncelikle takip mesafesi nedir açıklayalım. Takip mesafesi iki araç arasındaki en güvenli mesafedir ve sürücü frene bastığı anda hızının yarısı kadar bir mesafede durabilmesi için gereklidir.  Trafikte bu kurala uyulmazsa zincirleme kazalar gerçekleşir.

EMNİYET ŞERİTLERİ:

Emniyet şeritlerinin amacı acil durumlarda öncelikli araçların geçişlerini kolaylaştırmaktır. Herkesin acelesi var bu nedenle bir çok sürücü emniyet şeridini kullanıyor. Tabi ki herkes aynı düşüncede bomboş şerit dururken biz neden bu şeridi kullanamıyoruz?  Saygı için ve toplumsal düzen için bu kurallara uyulması gerekiyor.

DURMA VE DURAKLAMA:

Duraklama yaparken diğer sürücülerin geçişlerini engellememek gerekir. Dörtlüleri yakmak kimseyi ve yapılan davranışı haklı çıkarmaz. Durma, duraklama ve park etme kurallarına uygun bir şekilde diğer araçları engellemeden yapılması gerekmektedir.

ARAÇ BAKIMLARININ YAPILMASI:

Araç bakımlarını hem kişinin kendi can ve mal bütünlüğü koruması için hem de içinde yaşadığımız tabiatın zedelenmemesi, gelecek nesillere yaşanılabilir bir dünya bırakmak açısından vazgeçilmez bir davranıştır.

KORNA KULLANIMI:

Kornanın amacı uyarıda bulunmaktır. Aşırı trafikte kornaya çok basıldığında trafik birden açılmayacaktır. Korna sihirli bir değnek değildir. Yakın çevrede yaşayan insanları rahatsız etmemek gerekir. Kornalar çok gerekmedikçe kullanılmamalıdır.

DEĞERLENDİRME :

Her ülkede trafikte oluşmuş ve kemikleşmiş bir kültür var. Özellikle büyük şehirlerde yaşanan kargaşaların sebebi trafiğin yoğunluğudur. Bu demek değildir ki trafik yoğunluğunda kimse kimseye saygı göstermesin. Uygulanacak politikalarla ve bilinçlendirme çabalarıyla bu olumsuzlukların toplumca üstesinden gelebileceğimizi ümit ediyorum. Kurallar insanlar içindir ve toplumsal düzeni sağlar.